حقوق شهروندی                                                                                            آقای هاشمی

مقدمه :شهروندی از جمله مفاهیم جدیدی است که بطور ویژه به برابری و عدالت توجه دارد و در نظریات اجتماعی سیاسی و حقوقی از اهمیت ویژه ای برخوردار است مقوله حقوق شهروندی وقتی تحقق پیدا می کند که همه افراد یک جامعه از کلیه حقوق مدنی سیاسی برخوردار و به فرصتهای مورد نظر زندگی از حیث اجتماعی و اقتصادی دست رسی یکسان داشته باشند .حقوق شهروندی از دو اصطلاح حقوق و شهروندی تشکیل شده است همان گونه که در درس گذشته با هم فراگرفتیم حقوق مجموعه قوائد و مقرراتی است که در جهت تأمین نظم اجتماعی تصویب گردیده و دارای ضمانت اجراء می باشد.

 

اصطلاح دوم حقوق شهروندی  شهروند می باشد شهروند مرکب از دو کلمه شهر + وند می باشد شهر به معنای جامعه انسانی است و وند به معنای عضو وابسته به این جامعه است مفهوم شهروند از حیث تاریخی به یونان باستان بر می گردد این مفهوم در جامعه یونان باستان به کسانی اطلاق می شد که به دلیل سکونت در شهر دارای حقوق اساسی بودن اما لازم تذکر است که صرف سکونت در شهر موجب برخورداری از حقوق نمی شد اولین فیلسوف و متفکر سیاسی که به مفهوم شهر وند در نظریه های سیاسی خود پرداخته است افلاطون بوده است افلاطون در کتاب جمهوری شهروندن را یکی از محور های اساسی تاسیس دولت و حکومت مطلوب می داند ارسطو نیز به بحث در ضمینه حقوق شهروندی می پردازد و شهر وند را کسی می داند که در حکمرانی سهیم باشد مفهوم شهروند به گونه قابل ملاحضه در طول 2500 سال گذشته دچار نوسان بوده است و نقطه عطف آن دوره انقلاب فرانسه می باشد که حقوق شهروندی بطور برجسته مورد توجه قرار گرفت آنچه مسلم است به صرف جمع شدن افراد در مکانی خواص و تشکیل جامعه انسانی شهروند به وجود نمی آید به عبارت دیگر اجتماعی انسانی شرط لازم شهروندی محسوب می شود ولی شرط کافی نیست افراد زمانی لقب شهروندی می گیرند که به حقوق و تکالیف خود آشنا باشند و به آن عمل کنند در این حال که حقوق شهروندی معنا پیدا می کند حقوق شهروند از جمله دست آوردهای مثبت بشری است که در بسیاری از موارد تأئید دین مبین اسلام است از جمله حق حیات – حق حیثیت – حق آزادی بیان- حق عدم تبعیض و غیره که به تدریج در جلسه های آینده با آن آشنا می شویم مورد تائید اسلام می باشد .

اهمیت حقوق شهروندی : تا بحدی است که رابطه نزدیکی با جایگاه حاکمیت پیدا می کند در جامعه ای که حقوق شهروندی نهادینه شده باشد رابطه مردم و حاکمیت از مشروعیت و استحکام بیشتر برخوردار است و در مقابل در جامعه ای که حقوق شهروندی نهادینه نشده باشد رابطه مردم و حاکمیت دچار تزلزل می شود به عبارت دیگر در جامعه ای که  افراد به حقوق و تکالیف خود آشنا باشند افراد حریم خود را رعایت می کنند و آن جامعه از استحکام و مشروعیت بیشتری برخوردار می باشد

موانع رسیدن به حقوق شهروندی :هرچند علل و عوامل مختلفی را می توان برای پاسخ به این سؤال می توان ذکر کرد به نظر علت اصلی این است که در هیچ کدام از مراحل جامعه پذیری در کشور حقوق شهروندی مورد توجه واقع نمی گیرد این امر بخصوص در نظام آموزشی ما مورد غفلت جدی است مضاف به اینکه مسئولین امر به نهادهای مدنی به عنوان یکی از اصلیترین عوامل نهادینه شدن و تقویت حقوق شهروندی به دیده مزاحم نگاه می کنند.

حقوق شهروندی در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران:قانون اساسی هر کشور از جمله قانون اساسی هر کشور از جمله قانون اساسی ایران از اهمیت بسیاری برخوردار است همانگونه می دانیم قانون اساسی در واقع شالوده سیاسی یک نظام می باشد که مطالب بسیار مهمی در آن گنجانده شده است بر همین اساس به علت اهمیت بسیار زیاد حقوق شهروندی اصول متعددی از قانون اساسی به حقوق شهروندی اختصاص یافته است که به آن می پردازیم لاکن باید تئجه کرد که هدف از ذکر حقوق شهروندی احصاء (محدود کردن )آنها نیست بنابریان در ابتداء به مهمترین حقوق شهروندی که حق حیات م باد می پردازیم حق حیات با زندگی کردن اولین و مهمترین حق فطری و طبیعی همه انسان ها است که به طبع آن حقوق اساسی دیگر به انسانها تعلق می گیرد حق حیات از جمله حقوق ارزشمندی است که در قرآن و آیه 31 سوره مائده در آن تأکید شده به نحوی که قتل نفس یک انسان مساوی با کشتار همه انسانها است و نجات جان یک انسان نیز مساوی با نجات جان همه انسانها است .

تضمین حق حیات: الف ضمانت اجرای مدنی برگشت ب ضمانت اجرایی کیفری

تضمین حق حیات همواره مورد حمایت دولتها و سازمانهای بین المللی بوده است در عرصه بین المللی از بدو تأسیس به حق حیات تاکید کرده است در قانون اساسی جمهوری اسلامی ایران در اصل 22 آن به حمایت از این حق می پردازد این اصل می گوید حیثیت ،جان ،از تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کرده است بدیهی است برای حمایت از این حق ضمانت اجراء های مدنی و کیفری لازم است در حقوق ایران قانون گذار برای تضمین این حق دو نوع ضمانت اجرایی پیش بینی کرده است 1- ضمانت اجرای مدنی 2- ضمانت اجرای کیفری

مدنی به موجب ماده یک قانون مسئولیت مدنی هر کس بدون مجوز قانونی و در نتیجه بی احتیاطی به جان یا سلامتی شخصی خسارتی وارد آورد مسئول جبران خسارت است لاکن نکته قابل تأکید این است که ضمانت اجرای مدنی زمانی برای حمایت از حق زندگی کار برد خواهد داشت که در نتیجه عمل غیر مجرمانه به جان شخص آسیب وارد نماید بدیهی است در صورت وقوع جرم استفاده از ضمانت اجرایی کیفری ضرورت دارد.

ضمانت اجرایی کیفری :با توجه به اینکه حق حیات ارزشمند ترین داشته هر انسان است قانون گذاران سعی می کنند که با استفاده از شدید ترین ضمانت اجراها یعنی ضمانت اجرای کیفری از آن حمایت کنند برابر قانون مجازات اسلامی جمهوری اسلامی ایران ضمانت اجرای قتل عمده قصاص است و حتی اگر قطع عضو عمدی باشد موجب قصاص است نقض  حق زندگی در نظام حقوقی ایران موارد تعرض به جان اشخاص را می توان به دودسته تقسیم کرد 1- موارد مجاز نقض حق حیات 2- موارد غیر مجاز نقض حق حیات

موارد مجاز نقض حق حیات به دو دسته مجازات سالب حق حیات و جواز سلب حق حیات تقسیم می شود انواع مجازات های سالب حق حیات انواع مجازات سالب حق حیات اعدام و قصاص می باشد که قانون گذار بر حسب نوع جرم به عنوان ضمانت اجراء قرارداده است برای نمونه مجازات قتل عمد قصاص است مجازات زنا با محارم قتل است مجازات زنای کافر با زن مسلمان مجازات محاربه اعدام است جواز سلب حق حیات جواز سلب حق حیات 1- دفاع مشروع 2-قتل به اعتقاد مهدورالدم بودن قتل در فراش (تخت خواب)سوال اگر فردی که بیماری سعب العلاج دارد از دیگری تقاضا کند که به زندگی او پایان دهد آیا مجازات او قصاص است در حقوق کشورهایی مانند آمریکا – فرانسه- انگلیس – ژاپن – استرالیا این فکر پذیرفته شده است که هر کس می تواند طبق وصیت کتبی به پزشک معالج خود اجازه دهد به زندگی خود پایان دهد در ایران در ماده 268 قانون مجازات اسلامی سابق پیش بینی شده بود که چنان چه مجنی علیه قبل از مرگ قاتل را از قصاص نفس عفو نماید حق قصاص ساقط و اولیاء دم نمی توانند پس از مرگ او مطالبه قصاص می کنند.

سوال دوم خودکشی جرم است از لحاظ حقوق خودکشی محسوب نمی شود بنابراین کسی که اقدام به خود کشی کرده است مجازات نمی شود.

2-حق حیثیت : در واقع ناظر به بعد معنوی انسان می باشد شأن منزلت – آبرو-حیثیت در واقع تجلی بعد معنوی انسان است قانون گزار جمهوری اسلامی ایران در قانون اساسی توجه ویژه ای به این حق نموده است به نحوی که در اصل 22 قانون اساسی حق حیثیت مقدم بر حقوق دیگری حتی حق حیات قرارداده شده است بنابراین اصل 22 حیثیت جان مال مسکن شغل اشخاص از تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کرده است نحوه تضمین حق حیثیت ؟قانون گزار برای تضمین حق حیثیت و با توجه به اهمیت این حق از تضمین های مدنی کیفری جهت حمایت از این حق استفاده می کند ضمانت اجرای مدنی

2-ضمانت اجرای کیفری:ضمانت اجرای مدنی بر اساس ماده یک قاقنون مسئولیت مدنی هر کس عمداٌو یا نتیجه بی احتیاطی به حیثیت دیگری لطمه ای وارد کند که در اثر آن ضرر مادی یا معنوی به او وارد شود موظف است ضرر واردشده را جبران کند.

ضمانت اجرای کیفری در برخی موارد با توجه به اهمیت حیثیت صرف ضمانت اجرای مدنی نمی تواند موجب حمایت از این حق گردد بنابریان قانون گزار با جرم انگاری برخی از اعمال ازضمانت اجراهای کیفری برای حمایت از این حق استفاده می کند برای مثال استفاده از شلاق یا جزای نقدی و یا حبس برای این منظور دیده شده است.

نقض حق حیثیت موارد مجاز نقض حق حیثیت موارد غیر مجاز نقض حق حیثیت همانگونه که در اصل 22 قانون اساسی تأکید گردیده در مواردی که قانون اجازه دهد می توان حرمت نقض حیثیت انسانها را نادیده گرفت از جمله  موارد اعمال مجازات به سبب ارتکاب جرم است چرا که یکی از ویژگی های مجازات کیفری تحقیر کنندگی آنها است ولی چون مبنای مجازات حکم قانون است مجاز است .

موارد غیر مجاز نقض حق حیثیت توهین یکی از موارد نقض غیر مجاز حق حیثیت است و به معنی خوار و تحقیر دیگران است که از موارد حیثیت محسوب می شود به نحوی که پیامبر بزرگوار در این خصوص فرمودن کسی که به دوستی از من اهانت کند انگار برای جنگیدن با من کمین کرده است در قانون مجازات اسلامی ایران در ماده 608 توهین به افراد از قبیل فحاشی – استعمال الفاظ رکیک چنان چه موجب حد قذف نباشد به مجازات شلاق تا 74 ضربه و یا جزای نقدی از 50 هزار تا یک میلیون ریال محکوم خواهد شد مصادیق ذکر شده در قانون 608 حصری نمی باشد بلکه تمثیلی است نکته دوم شغل و سمت توهین شونده موجب تشدید مجازات است البته در صورتی که توهین در حال انجام وظیفه و یا به سبب آن واقع شود.

بر اساس ماده 609 قانون مجازات اسلامی مجازات این عمل بین سه تا شش ماه و یا 74 ضربه تازیانه و یا جزای نقدی تا یک میلیون  ریال می باشد.

افتراءمقصود این است که کسی صریحاٌ عملی را به دیگری نسبت دهد که آن عمل جرم باشد و نتواند صحت آن را اثبات کند و مجازات آن برمبنای قانون مجازات اسلامی یک ماه تا یکسال حبس و تا 74 ضربه شلاق و یا یکی از اینها خواهد بود گاهی افتراء به صورت عملی محقق می شود به این نحو که شخص عالماٌ و عامداٌ به قصد متهم کردن دیگر آلات جرم رابدون اطلاع آن شخص در منزل محل کسب او و لوازم او بگذارد و در اثر این عمل شخص مذبور مورد تعقیب واقع گردد که به حبس از 6 ماه تا سه سال یا 74 ضربه شلاق محکوم خواهد شد.

قذف هر گاه ارتکاب جرمی که به دیگری نسبت داده شده زنا یا لواط باشد نسبت دهنده نتواند ادعای خود را اثبات نماید به حد قذف که 80 ضربه تازیانه می باشد محکوم می شود افشاء گری در برخی از موارد افراد به مناسبت شغل و یا حرفه خود محرم اسارا می شوند مثل پزشک وکیل  بنابراین اگر اسرار مردم را افشاء کنند به مجازات محکوم می شوند هجو به معنای بد گویی کردن از دیگری است که بر اساس قانون مجازات جمهوری اسلامی از یک تا 6 ماه پیش بینی شده برای تحقق جرم هجو نیازی نیست کلمات به کار رفته رکیک باشد چراکه در صورت استفاده از الفاظ رکیک جرم توهین است.

3-حق مالکیت : از مهمترین حقوق شهروندی است اگر چه حق مالکیت دارای ظاهری ساده است ولی معنای بزرگی در آن نهفته است حق مالکیت به این معنا است که مالک در مالملک خود حق مالکیت و دخل و تصرف دارد این حق از نظر شرعی و قانونی اساسی محترم است از لحاظ فقهی قائده تسلیط(الناس مسلطون اموالهم) براین معنا دلالت می کند در قانون اساسی جمهوری اسلامی اصل 22 قانون اساسی مقرر می دارد که اموال اشخاص از هر گونه تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کند براین اساس کس حق ندارد مالملک پیگیری را از تصرف مالکانه اش خارج کند.

تضمین حق مالکیت:ضمانت اجرای مدنی – ضمانت اجرای کیفری

طبق ماده یک قانون مسئولیت مدنی هر کس بدون مجوز قانونی عمداً و یا در نتیجه بی احتیاطی به دیگری ضرری وارد نماید مسئول جبران خسارت است.

ضمانت اجرایی کیفری علاوه بر ضمانت اجرای مدنی قانون گذار برای حمایت از حقوق مال در برخی از موارد ضنانت اجرای کیفری استفاده کرده است به عنوان مثال در بحث سرقت تخریب ،کلاهبرداری ،خیانت در امانت ،احراق و غیره مجازات های تضمین شده از جمله ضمانت اجراهای کیفری برای حمایت از حق مالکیت است.

موارد مجاز نقض حق مالکیت : 1-مجازات 2-حکم قانون

1-مجازات نقدی که در جرم کلاهبرداری شخص کلاهبردار علاوه بر این که به رد مال محکوم می شود و یا مصادره اموال و یا ضبط اموال در مورد افراد قاچاق چی مواد مخدر طبق قانون مبارزه با مواد مخدر

2-حکم قانون: در برخی از موارد قانونگذار به منظور حمایت از حقوق جامعه اختیارات مالک را محدود می کند به عنوان نمونه برای شخصی که ملکش در طرح فضای سبز اعلام شده است

حق اشتغال :به شغل مورد علاقه از جمله حقوق مهم شهروندی است بنابراین حق کارکردن و حقوق بسته به آن از جمله آزادی انتخاب شغل فراهم نمودن شرایط مطلوب کار حق برخورداری از دستمزد منصفانه حمایت در برابر اخراج کار از مفاهیم مورد تأکید حق اشتغال از حقوق مورد تأکید در اعلامیه جهانی حقوق بشر است بنابراین افراد وظیفه دارند از شرایط منصفانه در محیط کار برخوردار شوند هر فرد بیکار این حق را دارد که مورد حمایت حکومت واقع شود در برابر کار مساوی از حقوق مساوی برخوردار شوند حقوق داخلی نیز اصل 22 قانون اساسی مقرر می دارد که شغل اشخاص از تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کرده است یا برابر بند 2 اصل 43 قانون اساسی دولت موضف است امکانات و شرایط لازم را برای همه شهر وندان فراهم آورد تا به اشتغال به کار دست یابد یا دربند 4 همین آمده است که رعایت آزادی انتخاب شغل و عدم اجبار افراد به کار معین و جلوگیری از بهره کشی از کار دیگری از وظایف حکومت است .

تضمین حق اشتغال:الف- حق کار کردن و یا بدست آوردن کار در نظام حقوقی ایران برای حق اشتغال الارقم وجود اصل 43 هیچ حمایت قانون وجود ندارد یعنی در فرض که شخص تمامی شرایط قانون لازم را برای تصدی یک شغل دارد ممکن است یا شغل مورد نظر بلاتصدی بماند و یا به شخص فاقد صلاحیت سپرده شود. ب- حمایت از شاغل یعنی جنبه دیگر حق اشتغال حق فرد شاغل به ادامه اشتغال و مصونیت اخراج بدون دلیل از شغل که بدان اشتغال دارد می باشد به این دلیل در اصل 22 قانون اساسی آمده است که شغل اشخاص از تعرض مصون است مگر در مواردی که قانون تجویز کرده است و یا در قانون کار برای جلوگیری از اخراج کارگران مقررات خاص پیش بینی شده است.

ج- آزادی اشتغال به کار یا آزادی انتخاب شغل به این معنا است که انسان آزاد بدنیا آمده است و این آزادی اقتضاءدارد که آزادانه به شغلی که مورد علاقه اش است مشغول به کار شود و هیچ کس حق ندارد شخص را واردار به شغلی که مورد علاقه اش نیست بکند با این حال نظام برده گی و اختلاف طبقاتی از موارد نقض اصل آزادی در انتخاب کار محسوب می شود طبق اصل 28 قانون اساسی هر کس حق دارد به شغلی که بدان مایل است و مخالف اسلام و مصالح عمومی نیست برگزیند و یا طبق اصل 43 قانون اساسی بر رعایت آزادی انتخاب شغل و عدم اجبار افراد به کار معین دلالت دارد و حتی در قانون کار جمهوری اسلامی با توجه به قانون اساسی با حمایت از آزادی کار به جرم انگاری کار اجباری پرداخته است د-بهره کشی: یا استثمار زمانی اتفاق می افتدکه فرد یا گروهی از تلاشها و خدمات دیگری به نحو غیر منصفانه از طریق بردگی ،کار اجباری ،کار طاقت فرسابهره برداری و استفاده کند بهره کشی نه تنها در  نظام بین المللی بلکه درنظام داخلی تضمین شده است براساس بند4اصل43جلوگیری از بهره کشی ازکار دیگر ازوظایف حکومت است.

نقض حق اشتغال:جنبه بالقوه قضیه این است که دولت وظیفه تهیه امکانات لازم را برای اشتغال افراد دارا می باشد و جنبه بالفعل قضیه است که شاغل حق تداوم اشتغال به شغلی دارا می باشد فراهم گردد.

موارد مجاز نقض حق اشتغال:1-تاجر ورشکسته: وقتی حکم ورشکستگی تاجر صادر می شود تاجر از تاریخ صدور حکم از مداخله در تمام اموال خود حتی آنچه که در مدت ورشکستگی عاید شود ممنوع می شود 2-مواردی که قانون گذاربرای شغل خاص شرط خواص در نظر گرفته باشد مثال در انتخابات ریاست جمهوری مرد بودن از شرایط کاندیداها محسوب می شود.

3-محرومیت از اشتغال به شغل معین به سبب ارتکاب جرم قانون گذار در بعضی از جرائم افراد را از اشتغال به شغل معین محروم می دارد و نیز دادگاه ها می توانند به عنوان تکمیل مجازات افراد را از اشتغال به شغل معین محروم نمایند در بخی از موارد قانون گذار اخراج از اشتغال را به عنوان مجازات اصلی یک جرم مقرر می دارد که این محرومیت می توان دائمی یا موقت باشد.

موارد غیر مجاز نقض حق اشتغال 1-دولت به وظیفه خود طبق بند 2 اصل 43 عمل ننماید2-اخراج شاغلین بدون مجوز قانونی 3-عدم پرداخت حقوق منصفانه برای کار انجام شده 4-عدم تسری بیمه بیکاری به افرادی که علی رقم  داشتن توانایی برا اشتغال هنوز صاحب کار نشدن 5-فراهم نبودن شرایط مساوی اشتغال برای همه افراد در شرایط مساوی

حق مسکن : مسکن تنها محل سکونت افراد نیست بلکه علاوه بر آن محلی کاملاً خصوصی است اشخاص حق ندارند برای خود آزادانه محلی را برای سکونت تعیین کنند. برابر اصل 33 قاونو اسی هیچ کس را نمی توان از محل اقامت خود تبعید کرد یا از محل اقامت مورد علاقه اش محروم و یا اقامت در محلی مجبور کرد مگر به حکم قانون لازم به ذکر است بین اقامتگاه و محل سکونت اختلاف وجود دارد اقامتگاه محلی که شخص در آن و مرکز امور او باشد

موارد نقض حق مسکن در مواردی که قانون گذار افرادی را از داشتن حق انتخاب مسکن محروم کرده است به عنوان مثال1- طبق قانون مدنی زن باید در محلی که شوهر تعیین می کند زندگی کند مگر حق انتخاب مسکن داشته باشد.2-کودکان تا زمانی که تحت حضانت والدین هستند این حق را ندارند برابر اصل 22 قانون اساسی مسکن همانند جان و مال از تعرض مصون است تضمین حق مسکن بنا بر اصل 22 قاون اساسی مسکن از تعرض مصون است و در قانون مجازات اسلامی مواد 694 – 695 اقدام به تعیین کرده است موارد مجاز نقض حق مسکن : سلب حق مسکن به موجب قانون مثال ماده 1114 قانون مدنی همان انتخاب محل زندگی زن سلب حق مسکن به موجب رأی دادگاه در برخی از موارد دادگاه به عنوان مجازات تکمیلی یا مجازات اصلی و یا به عنوان شرایط تعلیق مجازات محکم علیه را از اقامت را از اقامت در محل معین منع و یا به اقامت الضام می نماید.

حق امینت زندگی خصوص:بدین معنا که شخص از دخالت دیگران در امور خانوادگی زناشویی وضع جسمانی و اموال شخص مصون باشد یعنی شخص مطمئن باشد که کسی در زندگی خصوصی او دخالت نمی کند تضمین حق امنیت زندگی خصوصی اصل 25 قانون اساسی به تضمین این حق اشاره دارد و می گوید بازرسی و یا نرساندن نامه ها افشای مکالمات تلفنی سانسور و استراق سمع و هر گونه تجسس ممنوع است مگر به حکم قانون قانون گذار برای حمایت از این حق ضمانت اجرای کیفری نیز استفاده کرده است و در ماده 582 قانون مجازات اسلامی تعدی به این حق مجازات حبس یک تا سه سال و یا جزای نقدی از 6 تا 18 میلیون ریال تعیین کرده است موارد نقض مجاز حق امنیت زندگی خصوصی 1-حکم قانون 2-حکم دادگاه حکم قانون مثل جرم مشهود در موارد جرم مشهود مأمورین دولتی می تواند بدون اخذ اجازه از مقام قضایی مبادرت به تفتیش نماید حکم دادگاه در برخی از موارد ممکن است که مقام قضایی در جریان رسیدگی پرونده تضمین و بازرسی لوازم مربوط متهم را لازم بداند در این صورت می تواند دستور این امر را بدهد نکته در خصوص کنترل تلفن اشخاص لازم به ذکر است که طبق قانون صرفاً در خصوص امور مربوط به امنیت کشور و نیز در مواردی که برای احقاق حقوق اشخاص به نظر قاضی ضروری باشد امکان پذیر است حق تساوی در برابر قانون بدین معنا است که همه در برابر قانون برابر اند و هیچ شخصی بر دیگری برتری ندارد اصل 19و 20 قانون اساسی به این امر اشاره دارد آزادی عقیده: عقیده اساس آن است که هر کسی بتواند بدور از هر تحمیل و فشاری بی اندیشد و بدون ترس فکر خود را بیان دارد اصل 23 قانون اساسی به تضمین این حق اشاره دارد و می گوید تفتیش عقاید ممنوع است و هیچ کس را نمی توان به صِرف داشتن عقیده ای مورد مأخذه قراردهد.

حقوق خانواده : خانواده متشکل از پدر و مادرفرزندان است قانون اسای جمهوری اسلامی ایران با ذکر این که خانواده واحد بنیادین جامعه است به آن تأکید ویژه ای دارداصل 10قانون اساسی می گویدقوانین و مقرارت باید در جهت آسان کردن تشکیل خانواده باشد و اصل 21 دولت را مکلف به حمایت از مادران بخصوص در دوران بارداری وحمایت از کودکان بی سرپرست نموده است و حتی ایجاد بیمه خاص بیوه گان و زنان سالخورده و بی سر پرست نموده است بر اساس اصل مذکور ماده واحده ای تحت عنوان قانون تأمین زنان و کودکان بی سرپرست در سال 76 تصویب گردیده است.

 

 

:: برچسب‌ها: حقوق شهروندی ,